Kijken: scannen of glancen
Ik las laatst een artikel over een professor die er achter was gekomen wat zeer goede voetballers als Frenkie de Jong en Erling Haaland zo goed maakt: ze scannen!!! Jordet heet die professor bij de School voor Sportwetenschap in Oslo, en hij doet al ruim twintig jaar onderzoek naar psychologie in het voetbal en is gespecialiseerd in ‘scanning’. “Scanning is het door een voetballer van de bal wegkijken, voorafgaand aan het moment dat een speler de bal ontvangt”, zegt Jordet.
Dat doe ik dus ook al jaren bewust!!! Niet bij voetballen natuurlijk, maar wel in het verkeer waar ik altijd precies een gaatje tussen de drukte vind waar ik tussendoor kan piepen (hoewel ik besloten heb dat niet meer te doen met mijn elektrische fiets) maar vooral bij mijn fotografie. Ik noem het altijd glancen, die term stamt nog uit mijn studententijd toen ik Carlos Castaneda las die het gebruikte. Ik kijk vaak niet precies naar de objecten die ik fotografeer maar neem daar een soort afstand van, een beetje staren is het eigenlijk, je ervaart het totaalplaatje. Ik vind daarom de term “glancen” beter dan “scannen” omdat scannen voor mijn gevoel suggereert dat je iets directer op het onderwerp zit dan glancen. Ik doe het om een mooi evenwichtig beeld te vinden bij statische onderwerpen PLUS om het juiste moment te zien als de fotografische onderwerpen bewegen, ik ZIE een foto aankomen.
Als je het wil proberen moet je eens beginnen met staren. Staren is naar binnen gericht, dan zie je eigenlijk niks. Maar tussen het staren naar een tafereel en het er bewust naar kijken zit dus dat scannen of glancen. Ik heb net eens geprobeerd of ik vanuit staren naar glancen/scannen kan komen en dat lukt en zou je kunnen oefenen. Ik voel dan in mijn hersens of ik vanuit die staarplek een boogje maak naar achteren en dan naar boven om bij die scanplek te komen. Je bent je dan bewust van het tafereel maar kijkt er niet naar op een “verbindings-manier”.
Het lijkt trouwens op iets anders dat ik altijd doe bij fotografie, namelijk bij het uitsnedes maken van foto’s op mijn computer. Dat is ook een soort scannen/glancen. Het heeft met afstand nemen en met overgave te maken. Ik heb daar eens een blogje over gemaakt en geef dat in verkorte vorm, qua aantal foto’s, hier onder weer.
Het blog was van 8 september 2018 en heet:
GEWOON EN BIJZONDER: RAAR EN LEUK
Ik heb het al jaren en ben er zelf zo aan gewend dat ik het de gewoonste zaak van de wereld vind. Maar deze week dacht ik: zo heel gewoon is het nou ook weer niet want ik heb er nog nooit iemand over horen vertellen. Hoewel dát nou juist wel weer zou kunnen komen omdat het nou eenmaal gewoon ís, maar eigenlijk geloof ik dat niet.
Wat is dat bijzonder gewone dan? Ik leg het uit.
Het heeft met fotobewerking te maken. Meestal maak ik uitsnedes van een foto. Dan maak ik een qua grootte instelbare rechthoek (met dezelfde verhoudingen als de foto) zó groot als ik denk dat mooi is en dan ga ik met die rechthoek over de foto schuiven.
En dit is het bijzondere: ik voel dat schuiven in mijn hersens. LETTERLIJK. Het voelt aan alsof er echt iets beweegt in mijn hersens, en dat gebeurt op een hele specifieke plaats: bijna midden op mijn hoofd iets naar voren, een centimeter of anderhalf onder mijn schedeldak.
Maar er gebeurt meer.
Ik schuif en schuif, en op een gegeven ogenblik heeft de rechthoek het totale evenwicht bereikt, de juiste plek, op de millimeter nauwkeurig. En ook dát voel ik in mijn hersens!!! Een soort klik, een soort opluchting. En, en nou wordt het helemaal weird, weet je waar die opluchting voor de helft vandaan komt? Niet alleen krijg ik n.l. een gevoel van totale reiniging/evenwichtige rust/helderheid of hoe je dat ook moet noemen, er zijn eigenlijk geen woorden voor. Maar het heeft er bovendien vaak mee te maken dat ik licht MISSELIJK word als dat evenwicht er niet is, dus als ik even stop om te kijken in welke richting ik verder moet schuiven, en die lichte misselijkheid verdwijnt precies op het moment dat ik de exact juiste plek heb gevonden. Een soort KATHARSIS!!
Ik verzin dit niet hoor, het gaat echt zo. Ik denk wel eens dat het met de gulden snede te maken heeft. Hoewel ik niet precies weet wat dat is denk ik dat het een totaal evenwichtige buitenkant zou kunnen zijn die, vanwege zijn volmaaktheid, contact legt met een totaal “rustpunt” dat iedereen in zich heeft. Maar dat is puur speculatie. Eigenlijk denk ik dat dat niet zo is, maar het is wel een mooie gedachte, toch?
HET WAS EEN HEEL LANG BLOG EN DAAROM BRENG IK HET AANTAL FOTO’S TERUG TOT DRIE, AL GAAT DAT EEN BEETJE TEN KOSTE VAN DE PRECISIE VAN HET VERHAAL:
Eerst ruwweg de grootte van de toe te passen uitsnede bepalen:
Maar dat heeft in mijn hersens geen evenwicht. Op de volgende foto staat hij wel in zijn evenwicht, AL SLA IK EEN PAAR STADIA OVER OMDAT HET ANDERS TE LANG WORDT, MET NAME HET KLEINER MAKEN VAN DE UITSNEDE. ik voel dat als een enorm verschil met de vorige foto. Als ik op en neer beweeg van de ene naar de andere foto krijg ik dus steeds dat gevoel van LICHT MISSELIJK naar KATHARSIS.
Maar ik vond die halve man afbreuk doen aan de foto, dus ik verklein de foto en scroll weer net zo lang totdat ik weer dat evenwicht, die klik in mijn hersens, voel: ik heb hem ondertussen zo gecropt dat ik hem niet scherp genoeg meer vind trouwens, maar qua evenwicht zeggen mijn hersens dat het hier op de volgende foto klopt:
