Categorie: Vakanties

Fotografie en herinneren, ze hebben wat met elkaar te maken. Maar hoe ligt die verhouding?

Ik heb daar enige gedachten over.

Zonder foto’s vervaagt het verleden, de beelden van de dingen die je meemaakt verdwijnen in de loop der tijd uit je geheugen, uitgezonderd doorgaans die van erg heftige gebeurtenissen. Foto’s lijken een hulpmiddel om die herinneringen vast te houden, maar is dat wel zo?

Mij bekruipt vaak het gevoel dat de foto’s uit een ver verleden die ik bekijk zélf de herinnering zijn geworden. Ze triggeren wel de gebeurtenis maar je herinnert je dat gebeuren niet zoals op de foto, en ook niet ánders-en-toch-met-dezelfde-scherpte. Wel anders dus, maar vager.

Als je dus een oude foto ziet is die een herinnering op zichzelf geworden: je herinnert je als het ware die foto, je bestempelt die foto wel als je authentieke herinnering maar die is dat helemaal niet, hij is de herinnering zelf, aan die foto.

Ik wilde al een hele tijd iets anders met mijn fotografie doen, en een van de dingen was het werken met lagen, en met name twee foto’s door elkaar heen monteren daarmee. Maar ik vond het te makkelijk om dat zomaar te doen, technisch is het namelijk een fluitje van een cent. Mijn uitdaging zat erin dat ik er ook perse wat mee wilde laten zien, het moest een reden hebben.

En die reden vond ik gisteren. Ik nam als voorbeeld een van de Nepal-foto’s die ik in mijn woonkamer heb hangen, de eerste foto van dit blog, maar het geldt voor alle foto’s hier. De foto hangt in kleur aan de muur, maar herinner ik me die jongens op de achtergrond als echte beelden in mijn geheugen? Hoe diep ik ook graaf: ik kom ze niet tegen. En die vrouw en die man die iets eetbaars staan te maken: nauwelijks. Wat ik me herinner is dat ik in een taxi zat en een interessant eetstalletje zag en een foto maakte.

Dat heb ik willen vormgeven door als basis de foto te nemen zoals die in mijn kamer hangt, losgezongen van de omgeving (Kathmandu), omringd namelijk door mijn eigen spullen en daarom al zwakker dan de directe ervaring die hij voorstelt. Daarachter heb ik de oorspronkelijke foto gemonteerd die dus authentieker is omdat hij geen andere dingen om zich heen heeft: hij zou dus een echtere herinnering moeten voorstellen, maar daarom heb ik hem vaag en zwart-wit gemaakt omdat hij juist dichter bij die oorspronkelijke ervaring zit MAAR DAAROM WEL AL VEEL VAGER IS, in de tijd vervlogen. De beide foto’s triggeren voor mijn gevoel nog wel dat er toen iets gebeurde, en in het beste geval ook een beetje WAT er gebeurde, maar in mijn echte eigen herinnering kan ik alleen vage beelden vinden, wel een gevoel van de situatie waarin ik me toen bevond. In dit geval een donkere taxi van waaruit ik in een flits iets fotografeerde dat ik nauwelijks kon zien, in een vage bocht naar rechts.

Maar ja, ik rouw er niet om hoor, want ik hou van mooie plaatjes en ben blij dat ik door ze zo te bewerken ook weer mooie plaatjes heb gemaakt die nog enigszins wat te zeggen hebben ook. Ik wil al een hele tijd foto’s digitaal sterk bewerken en dit is een eerste aanzet, geen idee of er nog meer komt en wat, maar ik wil dat wel.

Overigens heb ik ook Nepal-foto’s gebruikt die niet aan de muur hingen, en dat was weer de aanleiding om die er al jaren hingen te vervangen.

Groetjes

rené